Nghị luận trình bày suy nghĩ về vấn đề đặt ra trong đoạn thơ Người chìa tay và xin con một đồng

Đề bài: Suy nghĩ của anh (chị) về vấn đề đặt ra trong đoạn thơ sau:

“Người chìa tay và xin con một đồng.

Lần thứ nhất con hãy tặng người ấy hai đồng.

Lần thứ hai hãy biếu họ một đồng.

Lần thứ ba con phải biết lắc đầu.

Và đến lần thứ tư, con hãy im lặng, bước đi.”

(“Gửi con” – Bùi Nguyễn Trường Kiên)

Bài làm Nghị luận trình bày suy nghĩ về vấn đề đặt ra trong đoạn thơ Người chìa tay và xin con một đồng

1. Mở bài:

– Dẫn dắt, nêu được vấn đề cần nghị luận.

– Giới thiệu vấn đề: Trong cuộc sống, lòng nhân ái và sự sẻ chia là những phẩm chất cao đẹp của con người.

– Đoạn thơ được trích trong bài “Gửi con” của tác giả Bùi Nguyễn Trường Kiên đặt ra một cái nhìn sâu sắc: giúp đỡ người khác cần có lòng tốt nhưng cũng phải có sự tỉnh táo và giới hạn.

Trong hành trình sống, con người không thể thiếu đi lòng nhân ái, đó là nền tảng để chúng ta gắn bó, sẻ chia và cùng nhau vượt qua khó khăn. Tuy nhiên, lòng tốt không chỉ dừng lại ở sự cho đi mà còn cần được soi sáng bởi trí tuệ và sự tỉnh táo. Đoạn thơ nghị luận được trích trong bài “Gửi con” của tác giả Bùi Nguyễn Trường Kiên đã gợi mở cho chúng ta một triết lí sâu xa: giúp đỡ người khác là điều cần thiết, nhưng phải có giới hạn và nguyên tắc để lòng nhân ái trở nên bền vững và ý nghĩa hơn.

2. Thân bài:

a. Khái quát nội dung đoạn thơ:

Lần thứ nhất cho nhiều hơn (hai đồng): thể hiện sự nhân ái, trân trọng, giúp đỡ khi thấy người khác khó khăn.
Lần thứ hai cho một đồng: vẫn sẵn lòng chia sẻ, nhưng bắt đầu cân nhắc, vừa đủ.
Lần thứ ba phải lắc đầu: lòng tốt không thể vô hạn, cần dừng lại đúng lúc để tránh sự ỷ lại, lợi dụng.
Lần thứ tư im lặng bước đi: thái độ dứt khoát, không khuyến khích sự trông chờ vào người khác.

→ Thông điệp: người cha nhắc nhở con về việc giúp đỡ người khác trong cuộc sống. Cần giúp đỡ mọi người song phải biết giới hạn, và đôi khi, từ chối cũng là một cách giúp đỡ.

b. Bình luận:

+ Giúp đỡ người khác là nghĩa cử cao đẹp, cần thiết trong cuộc sống. Vì trong cuộc sống ai cũng có lúc gặp khó khăn, sự giúp đỡ của người khác có giá trị quý báu, góp phần nâng đỡ cả về vật chất và tinh thần, thắt chặt sợi dây nối kết giữa người với người.

+ Tuy nhiên, đôi khi chúng ta cũng cần học cách từ chối lời đề nghị giúp đỡ. Bởi nếu ta quá dễ dãi, ta dễ bị lợi dụng, bản thân người được giúp đỡ cũng ỷ lại, không chịu tự thân vận động. Khi đó việc làm của ta trở thành “phản tác dụng”, chẳng những không thể giúp người mà còn hại người. Sự từ chối, ban đầu có thể gây mất lòng nhưng mặt khác, đó cũng là cách để người đó chủ động, tích cực phát huy khả năng của bản thân, tự mình tháo gỡ khó khăn, vững vàng hơn trong cuộc sống.

(HS cần chú ý phân tích cách đếm số lượng: lần thứ nhất, lần thứ hai… không nhằm chỉ những con số cụ thể mà nhằm nhấn mạnh tính chất tăng tiến, hành động “chìa tay và xin” lặp lại nhiều lần – Đó là khi người nhận thụ động, lười biếng, chỉ trông chờ vào người khác)

c. Mở rộng:

+ Khi giúp đỡ cần chân thành, tránh tuyệt đối thái độ ban ơn, khinh rẻ người nhận. (Chú ý các từ: tặng, biếu trong lời thơ)

+ Khi từ chối cũng cần kiên quyết tránh cả nể (lắc đầu, im lặng, bước đi)

d. Liên hệ bản thân:

(Trong khi làm rõ các ý, cần liên hệ với thực tiễn bằng các dẫn chứng sinh động)

Cần sống nhân ái, biết sẻ chia, giúp đỡ mọi người trong khả năng của mình.
Đồng thời phải tỉnh táo, phân biệt giữa thật và giả, tránh để lòng tốt bị lợi dụng.
Học cách giúp đỡ đúng người, đúng lúc, đúng cách để khơi dậy nghị lực sống cho họ, thay vì làm họ ỷ lại.

3. Kết bài

Khẳng định: Đoạn thơ gửi gắm một triết lí nhân sinh sâu sắc: giúp đỡ người khác là cần thiết nhưng cần đúng mực và sáng suốt.
Liên hệ bản thân: Mỗi chúng ta hãy biết sống nhân ái, nhưng cũng rèn cho mình sự tỉnh táo để lòng tốt trở thành nguồn sức mạnh lan tỏa tích cực trong cuộc đời.

Có thể nói, đoạn thơ là một lời nhắn nhủ sâu sắc về cách cho đi trong cuộc đời: cho bằng tấm lòng nhưng cũng phải biết dừng lại đúng lúc. Giúp người là gieo mầm yêu thương, nhưng phải gieo đúng nơi, đúng lúc để hạt giống nảy nở thành cây đời xanh tốt, thay vì biến thành sự ỷ lại. Mỗi chúng ta, trên con đường trưởng thành, hãy biết sống nhân ái nhưng cũng sáng suốt, để tình thương không chỉ là sự ban phát, mà trở thành động lực nâng đỡ con người vươn lên trong cuộc sống.